หมาขาจรที่ไม่เคยเข้าสังคมหมาๆ ที่บ้านน้ำสานได้เลย เป็นหมาของน้ำอ้อย ลูกสาวคนสุดท้องของข้าพเจ้า ชื่อ ข้าวเม่า เรียกสั้นๆว่า เม่า
เม่า เป็นหมาที่มีปัญหาใหญ่หลวงในเรื่องมิติและมุมมอง
ด้วยความที่คิดว่าตัวเองเป็นมนุษย์ เม่าจึงถือศักดิ์ศรีของตนว่าสูงส่งกว่าหมาทั้งปวง นอกจากนั้นเม่ายังนึกว่าตัวเองสามารถฉีกหมาระดับ Doberman หรือ Rotweiller เป็นชิ้นๆได้ในสามพริบตา เนื่องจากปฏิเสธความจริงที่ว่าตัวเองเป็นหมา Caern terrier อ้วนเตี้ยที่มีหลังสูงจากพื้นดินไม่ถึงฟุต
การออกไปเดินนอกบ้านกับเม่าไม่สนุกนัก เพราะเม่าเที่ยวทำหูชัน หัวตั้ง แสยะมุมปากทำกระตุกๆ แบบนักเลงในหนังบู๊ กระโจนเข้าประจัญบาน หมาใหญ่ทุกตัวที่ผ่านเข้ามาในสายตา ทำให้เราต้องรั้งไว้ พร้อมกับใช้วาทะหว่านล้อมให้เม่าเย็นลง
แต่จะว่าเม่าไม่รู้เล็กรู้ใหญ่เสียเลยก็ไม่ถูกนัก เพราะเม่าเคยรี่เข้าไปเผชิญหน้า…ม้า แต่พอเข้าใกล้ก็ชะงัก แหงนมองหัวเข่าม้าอย่างไตร่ตรอง สักพักก็เดินเหลือบซ้ายเหลือบขวาออกมาอย่างรักษาทีท่า ซ่อนความเขินไว้อย่างทุลักทุเล
ถ้าสาวประวัติกลับไป ก็จะเห็นว่าความสับสนเป็นสัญลักษณ์ของเม่ามาแต่ไหนแต่ไร เริ่มจากการ
จดทะเบียนชื่อที่สหรัฐฯ ซึ่งเป็นที่เกิดของเม่า น้ำอ้อยเขียนชื่อ Cao Mao (ข้าวเม่า) ยื่นให้เจ้าหน้าที่ที่ทำหน้าที่จดทะเบียนหมา ลายมืออ้อยคงไม่ดีนัก เพราะฝรั่งคนนั้นก็จดมับว่า “Cad Mad” ด้วยอ่าน o ของน้ำอ้อยเป็น d น้ำอ้อยรับบัตรประชาหมาของข้าวเม่ามาโดยไม่ตรวจตรา มาเห็นความผิดพลาดเอาทีหลัง ชื่อจริงของเม่าจึงเป็น Cad Mad จนทุกวันนี้
ตามศัพท์คำว่า Cad นั้นหมายถึงชายที่ไม่ดีไม่งาม ส่วน Mad นั้นแน่นอนว่า บ้า เมื่อรวมกันแล้ว…
ปีใหม่ปีที่สองที่บ้านน้ำสานโกลาหลพอที่จะเอาไปสร้างหนังตลกได้ ด้วยมีหลากรสหลายอารมณ์ ลูกและเขยสะใภ้ 4 คู่ หลานเล็กๆ 3 และหมา 2 ที่ร่วมกันเดินทางมาจากกรุงเทพฯ เพื่อให้ “ความอบอุ่น”กับเราตลอดช่วงวันหยุดงานนาน 4 คืน 5 วัน
เมื่อรวมเราสองคนตายาย และหมาน้ำสานอีก 2 แล้ว ก็นับได้ 15 คน 4 ตัว คนอายุน้อยและตัวเล็กที่สุดอายุได้ 3 เดือน ชื่อเล่นว่าน้ำใส หมาอายุน้อยที่สุดก็ 3 เดือนเช่นกัน คือมินิเจอร์พินเซอรสีดำตัวเมีย ชื่อแหลม ที่ได้เคยกล่าวถึงมาบ้างแล้ว หมากรุงอีกตัวคือ ข้าวเม่า เป็นพันธ์คาห์นเทอเรีย ตัวผู้
แต่เดิมเจเจพ่อม่ายที่ไม่เคยมีลูก ครั้นมาแต่งงานกับข้าพเจ้าก็ถูกห้อมล้อมด้วยครอบครัวสำเร็จรูปที่ใหญ่ และกำลังขยายใหญ่ขึ้นทุกที (ปัจจุบันมีหลานปู่หลานตาเพิ่มขึ้นอีก รวมแล้วเป็น 6) ปีใหม่ปีนั้น จึงเป็น
ปีใหม่ที่เจเจมึนงงกับมหกรรมที่ไม่เคยประสพมาก่อนในชีวิต
และในเมื่อเป็นที่รู้กันดีว่าเจเจรักเด็กกับหมาในดีกรีที่แก่กล้าเอาการ พ่อหนุ่มแม่สาวที่เหนื่อยงานมาตลอดปีก็ฉวยโอกาสทองที่จะพักผ่อนอย่างเต็มที่ ปล่อยให้ “ต๊าตา” รบทัพจับศึกเรื่องเด็กและหมาให้สมใจอยาก แม้ตัวข้าพเจ้าเองก็แอบดีใจที่ได้หลานเล็กๆ ที่ล้วนแล้วแต่มีพลังเทอร์โบมาเป็นเครื่องช่วยลดน้ำหนักตัวให้ต๊าตา
สำหรับพวกหมาๆ นั้น โมเมสนอกสนใจใคร่จะเป็นมิตรกับหมาผู้มาเยือนทั้งสองเป็นอย่างมาก คอยกระดิกหางเมียงมองเข้ามาดม อาจจะเป็นเพราะอายุได้เพียง 7-8 เดือน จึงยังไม่ได้เริ่มสั่งสมอัตตาและรู้สึกรู้สมกับการเป็นเจ้าของบ้าน
ส่วนเจ้าแหลม นาก และข้าวเม่าต่างวางท่ากันจนข้าพเจ้ารู้สึกเมื่อยหน้าแทน นากนั้นต้องการให้ผู้มาเยือนยอมรับความเป็นเจ้าแม่น้ำสานของตน จึงเดินแอ่นอกเชิดหน้าไปมาอยู่บนขาสั้นๆ สีน้ำตาลทั้งสี่ พร้อมกับส่งเสียงฮื่อต่ำๆ ออกมาทางมุมปาก เป็นระยะๆ
ส่วนข้าวเม่ามาด้วยมาด “เหนือสุนัข” ด้วยเหตุผลที่ได้กล่าวมาแล้วว่า ข้าวเม่าไม่เคยคิดว่าตัวเองเป็นหมา และดูถูกดูแคลนหมาทุกตัวบนพื้นพิภพ อาจจะเป็นเพราะเม่าถูกทำหมันไปตั้งแต่ยังไม่หนุ่มเต็มที่ จึงไม่เคยสนใจหมาเพศเมีย
เรื่องนี้รวมกับการที่เป็นหมาตัวเดียวในบ้าน ที่อยู่ในกรุงเทพฯ ทำให้มองข้ามความจำเป็นที่จะต้องมีสัมพันธภาพใดๆ กับหมา ทั้งปวง
ความสุขของเม่าคือการคบค้าสมาคมกับคน การกินอาหารอร่อยๆ การดูโทรทัศน์โดยเฉพาะอย่างยิ่งฟุตบอล และหนังบู๊ แต่เมินละครที่เรียกน้ำตาทั้งหลาย ไม่ทราบว่าเม่าเห็นว่าเป็น “น้ำเน่า” หรือว่าเม่า
ขาดความละเอียดอ่อนที่จะเข้าถึงอารมณ์ต่างๆ ของตัวละครเหล่านี้
ในโครงการสวนแก้ว มีบ้านเพื่อนผู้พี่ที่ข้าพเจ้าเคารพผู้หนึ่ง ซึ่งข้าพเจ้าเรียกว่า “พี่หน่อย” พี่หน่อยจะมาพักอยู่ที่นี่ปีละไม่กี่เดือน ลูกชายหนุ่มใหญ่ของพี่หน่อยเป็นคนรักหมาใหญ่ไม่น้อยกว่าเจเจ หมาที่เขาเลี้ยงไว้ในสมัยที่กำลังกล่าวถึงนี้มี 2 ตัว เป็นพันธ์ุลาบราดอร์ (Labrador) ตัวเมียสีครีม ชื่อ ฝ้าย และพันธ์ุแอฟข่านฮาวนด์ (Afkhan) ขายาวสูงสง่าสีนวลชื่อ หลุยห์
(หมายเหตุ เรื่องราวของหมาน้ำสานที่ค้นพบในลิ้นชักมีเพียงเท่านี้...)